Castratie* van je poes of kater, da’s alleen maar omdat je niet opgezadeld wilt worden met een onverwachts nestje. Althans, dat is dé reden voor de meeste mensen om hun kat te laten helpen. Poezen of katers die binnen worden gehouden hoeven dus niet gecastreerd, toch? Helaas gaat die vlieger niet op. In dit artikel ga ik je uitleggen waarom eigenlijk alle poezen en katers gecastreerd zouden moeten worden en wat er kan gebeuren als je het niet doet.
* In de volksmond wordt bij poezen onterecht gesproken van een sterilisatie. Echter, omdat de eierstokken hierbij volledig worden weggehaald heet dit feitelijk een castratie.
Castratie van je kat: waarom eigenlijk?
Los van het feit dat je op deze manier niet per ongeluk opeens getrakteerd wordt op een vers nestje kittens onder je bed, is er nog wel een aantal belangrijke redenen waarom je je poes of kater zou moeten laten castreren.
Kater
- Weglopen: in zijn zoektocht naar knappe gewillige dames kan een ongecastreerde kater soms dagenlang van huis zijn. Tijdens die lange wandeltochten worden katers niet zelden aangereden.
- Vechten: de katten die het meest met allerlei abcessen en krab/bijtwonden bij mij in de spreekkamer komen zijn ongecastreerde katers. De mannelijke hormonen doet de gemoederen soms hoog oplopen, zeker als er dames in de buurt zijn.
- Oplopen ziekte: bovenstaande vechtwonden zijn overigens niet alleen vervelend, door het vechten kunnen ook ziektes als FIV worden overgedragen.
- Sproeien: een ongecastreerde kater heeft sterk de neiging om zijn territorium te markeren met zijn eigen geur. Zijn territorium bestaat meestal uit jouw huis, jouw bed, jouw bank en jouw kleren.
Poes
- Krolsheid: als je het eens hebt meegemaakt weet je gelijk dat dát is wat men toch altijd bedoelt met krolsheid. Klaaglijk gemiauw, rare houdingen, plassen in huis, onwijs rusteloos en soms ronduit vervelend zijn. Alles om maar de aandacht te trekken van de buurkaters. En dat voor enige weken.
- Weglopen: ook ongecastreerde poezen lopen in hun krolse bui soms stad en land af op zoek naar een knappe kater. Het blijft overigens meestal niet bij eentje. De katers staan meestal letterlijk in de rij.
- Oplopen ziekte: tijdens het paren bijt de kater de poes in haar nekvel. Dat is het moment waarop eventueel FIV kan worden overgedragen.
- Borstkanker: ongecastreerde poezen lopen een veel groter risico op het krijgen van borstkanker op latere leeftijd.
- Baarmoederproblemen: naast borstkanker is de kans op baarmoederkanker of een baarmoederontsteking heel reëel bij een ongecastreerde poes.
- Sproeien: dacht je dat alleen katers dat deden? Ook ongecastreerde poezen kunnen er wat van!
Castratie dus, op welke leeftijd dan?
In het buitenland is het heel normaal op jonge leeftijd te castreren (soms al vanaf een week of 6!). Het voordeel daarvan is dat er nog vóór de vruchtbaarheid wordt gecastreerd en dat er zeker weten geen kleintjes bij komen. Omdat er nog niet veel vet in de buik van jonge kittens zit is een operatie vaak een stuk overzichtelijker en dus mogelijk sneller uit te voeren. Vroegcastratie wordt veel toegepast in landen met een grote zwerfkattenpopulatie. We zien ook nog wel eens dat fokkers van speciale rassen hun kittens alleen gecastreerd verkopen om te voorkomen dat andere mensen er zelf mee gaan fokken.
Toch castreren de meeste dierenartsen hier in Nederland liever niet op jonge leeftijd. De voornaamste reden is dat bij jonge dieren de lever en nieren zich nog niet volledig ontwikkeld hebben. Die organen zijn hard nodig om de narcose goed te kunnen verwerken. Met andere woorden: de kans dat een narcose niet helemaal soepel verloopt is groter bij jonge dieren. Daarnaast lopen deze kleintjes een groter risico om te veel af te koelen tijdens een operatie, of om een te lage bloedsuikerspiegel te krijgen. Allemaal niet zo fijn dus!
Er zijn zeker mogelijkheden om deze risico’s in te perken: een aangepaste narcose, een warmtematje en voeren rond de operatie zijn absoluut noodzakelijk als je toch op jonge leeftijd castreert. Daarnaast moeten de temperatuur en de suikerspiegel goed gemonitord worden. Echter, omdat er op hele jonge leeftijd nog geen absolute noodzaak bestaat om kittens te castreren (want ze zijn nog niet vruchtbaar), doen de meeste dierenartsen dit nog niet.
Wanneer dan wél castreren*? De leeftijd van 4-6 maanden is voor de meeste dierenartsen de grens die wordt gehanteerd voor een standaard castratie. Die grens is enigszins flexibel: als een kater al vóór de leeftijd van 4 maanden begint met sproeien, dan is het zaak om hem zo snel mogelijk van zijn balletjes te verlossen. Doe je dat niet, dan zal dit gedrag niet meer verdwijnen en een gewoonte zijn geworden. Geloof me, dat wil je niet!
*De meningen over wel of geen vroegcastratie zijn behoorlijk verdeeld. Het standpunt van de KNMvD (de beroepsorganisatie voor dierenartsen) hierover lees je hier.
Castratie van je kat: hoe gaat dat in zijn werk?
Als je met je kat naar de dierenarts gaat om hem of haar te laten castreren dan zal je dierenarts allereerst je kat nog eens goed nakijken om in te schatten of het veilig is om narcose te geven. Vaak krijgen ze als narcose een prikje in de spier waarna ze al gauw in een diepe slaap vallen.
Castratie kater
Bij de kater worden eerst de balletjes onthaard en goed schoongemaakt. Daarna zet de dierenarts twee kleine sneetjes om daardoor de balletjes te verwijderen. Die sneetjes hoeven vaak niet eens gehecht: ze groeien vanzelf dicht.
Castratie poes
Bij de poes wordt de buik helemaal kaalgeschoren en grondig gepoetst. Dan wordt er een klein sneetje in de buik gemaakt van enkele centimeters. De meeste dierenartsen proberen dat gaatje zo klein mogelijk te houden (want dan hoeft er ook minder te genezen). Door dat kleine gaatje worden de eierstokken opgezocht en verwijderd. Soms wordt ook de baarmoeder zelf verwijderd, vooral als deze er anders uit lijkt te zien dan zou moeten. Hierna wordt het gaatje in de buik dicht gehecht.
Na de castratie
Na de operatie moet je kat eerst zijn roes uitslapen op de praktijk. Uiteraard krijgt je katje pijnstilling en wordt er voor thuis eventueel nog wat tegen pijn meegegeven. Als alles helemaal goed is gegaan, dan mag je kat dezelfde dag nog naar huis. Thuis zal je kat zich nog wel wat suffig of niet lekker kunnen voelen, maar meestal gaat dat met 1 à 2 dagen vanzelf over.
Castratie kan toch ook laparoscopisch?
Laparoscopisch opereren is tegenwoordig best hip. De chirurg hoeft niet meer de eierstokken uit de buik te halen en met allerlei hechtdraden in de weer om de eierstokken te verwijderen, maar alles gebeurt in de buik, met behulp van een cameraatje en speciale instrumenten. Het voordeel daarvan is dat er maar 3 hele kleine sneetjes in de buik hoeven te worden gemaakt.
Dit is bij katten echter weinig zinvol. Het sneetje dat bij katten wordt gemaakt is meestal niet groter dan de 3 sneetjes die nodig zijn bij een laparoscopische operatie. Het maakt voor de hersteltijd dus niet echt iets uit. Zo’n operatie is dan ook vooral zinvol voor grote honden (of andere grote dieren).
Waarom niet gewoon de poezenpil?
Vrouwen zitten ook massaal aan de pil, dus waarom je kat eigenlijk niet? De pil die voor poezen in een zeldzaam geval nog wordt voorgeschreven is niet zo onschuldig als hij lijkt. Deze hormonen (ja dat zijn het!) hebben een enorm slechte reputatie: o.a. de kans op suikerziekte, borstkanker of baarmoederontsteking bij het gebruik van deze pil is heel groot. Overigens is dit niet dezelfde pil als die door vrouwen wordt geslikt, don’t worry.
Afbeelding: ASTFarma.nl
Daarnaast is de pil niet per se goedkoper dan een castratie. Toegegeven, een castratie van een poes kost je eenmalig rond de €120 en da’s best veel geld in één keer. Toch is de poezenpil uiteindelijk duurder: als je een poes 5 jaar de poezenpil hebt gegeven, dan ben je hetzelfde kwijt (de poezenpil kost per jaar zo’n €25-30). Daar komen eventuele medische kosten nog bij als je kat één van de bovengenoemde nare bijwerkingen heeft opgelopen. In dit geval is goedkoop dus absoluut duurkoop!
Zijn er dan helemaal geen nadelen van een castratie?
Jawel. Ik zou liegen als ik zou zeggen van niet. Het nadeel is dat het onomkeerbaar is. Als eenmaal de balletjes of eierstokken verwijderd zijn kun je niet meer terug. Daarnaast hebben gecastreerde poezen en katers een beetje meer de neiging om wat efficiënter met hun energie om te gaan en dus dikker te worden. Ik adviseer dan ook altijd om na de castratie wat minder te gaan voeren en, mocht het toch een beetje uit de hand lopen, vroeg te starten met trucjes om je kat weer te laten afvallen.
Wat zijn jouw overwegingen geweest om je kat wel of niet te laten castreren?
Jose
op 13 Mar 2017